کتابخوانی و مهمترین فواید آن ؛ چرا باید کتاب بخوانیم؟

کتاب، همان یار مهربان که همه ما از کودکی با آن آشنا هستیم این روزها تا حد زیادی از زندگی هایمان دور شده است. با گسترش علم و تکنولوژی و باز شدن پای شبکه های اجتماعی به زندگی ما، کتاب و کتابخوانی این روز ها به دست فراموشی سپرده شدند و متاسفانه آمار مطالعه در کشور ما به طرز وحشتناکی کاهش یافته است. اما هنوز هم می توان در این مورد کاری کرد. اولین قدم این است که از خودمان بپرسیم چرا باید کتاب بخوانیم؟ یا فواید کتاب و کتابخوانی برای ما چیست؟ پاسخ دادن به همین سوال ها تا حد بسیار زیادی به ما کمک خواهد کرد که به یک فرد کتابخوان تبدیل شویم که نمی تواند کتاب را از زندگی اش کنار بگذارد

بسیاری از ما کتاب خواندن را تنها به درس و مدرسه و دانشگاه محدود می کنیم، در حالی که کتاب خوانی می تواند یک تفریح خوب و لذت بخش برای کسانی باشد که نمی دانند اوقات فراغت خود را چگونه بگذرانند. خوشبختانه در کشور ما ۲۴ آبان ماه به عنوان روز کتاب و کتابخوانی نامگذاری شده است. در هفته کتاب و کتابخوانی، جشن ها و سخنرانی های متعددی در نقاط مختلف در مورد اهمیت و جایگاه کتاب برگزار می شود. برای اینکه بهتر درک کنیم چرا کتاب و کتابخوانی تا این حد مهم است؛ در ادامه این موضوع را از جنبه های مختلف بررسی خواهیم کرد. کتاب خوانی در درجه اول بر روی افراد و در مرحله بعد بر روی جامعه تاثیر می گذارد و موجب پیشرفت یا پسرفت یک اجتماع خواهد شد. پس اگر میخواهید بدانید چرا باید کتاب بخوانیم؟ این مقاله از مجتمع فرهنگی هنری بنفشه را تا انتها مطالعه کنید.

چرا باید کتاب بخوانیم؟

بیشتر ما کتاب خواندن را راهی برای گذراندن اوقات فراغت می‌دانیم. اما حقیقت این است که فواید کتابخوانی بسیار بیشتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم. کتاب‌ها نه تنها بر روی عملکرد مغز ما تاثیر مثبتی می‌گذارند، بلکه باعث بهبود زندگی ما از جوانب مختلفی می‌شوند. به همین دلیل هم مطالعه کردن در بیشتر جوامع پیشرفته و بین افراد موفق تا این اندازه رواج دارد.

کتاب خواندن می تواند از جنبه های مختلفی زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد؛ اما شاید مهمترین آنها زندگی شخصی و فردی شما باشد.

باهم برخی از مهمترین آنها را بررسی خواهیم کرد.

۱- کتابخوانی تمرکز شما را افزایش می دهد

بررسی ها نشان می دهد افرادی که به کتاب خواندن علاقه دارند و هرروز بخشی از وقت خود را صرف مطالعه کردن می کنند، تمرکز و دقت بیشتری دارند. یکی از دلایلی که کتاب خوانی موجب افزایش تمرکز و دقت در افراد می شود این است که هنگام مطالعه شما نمی توانید کار دیگری را انجام دهدی، چرا که اگر چنین کاری کنید از متنی که مطالعه می کنید چیزی نخواهید فهمید. این کار تمرکز بیشتری از شما می طلبد و در دراز مدت سبب می شود که تمرکز شما افزایش یابد.

2- کتابخوانی به شما تفکر نقاد را می آموزد

یکی از بزرگترین نکات منفی که متاسفانه در بسیاری از مردم یافت می شود، عدم توانایی در تجزیه و تحلیل مسائل و مطالب مختلف است. این موضوع باعث می شود که علاوه بر اینکه نتوانند انتخاب های درستی داشته باشند، انتخاب ها و گزینه های خوبی هم که در دسترسشان قرار می گیرد را به راحتی از دست بدهند. کتابخوانی شما را مجبور به فکر کردن می کند و تفکر کردن باعث قوی تر شدن مغز شما خواهد شد. ذهنی که با کتاب ها پرورش یافته به سادگی هرچیزی را نمی چذیرد و رد نمی کند، این ویژگی به شما کمک می کند تا انتخاب ها و تصمیمات بهتری داشته باشید.

۳- تقویت توانایی های نوشتاری

خواندن متن هایی که از لحاظ نوشتاری قوی هستند می توانند شما را به نویسنده بهتری تبدیل کنند. به خصوص اگر نویسندگی با کارتان مرتبط است، بهترین راه تقویت مهارت های نوشتاری برای شما مطالعه کردن مطالب مختلف در زمینه ای است که در آن فعالیت می کنید. دلیل آن این است که افراد معمولا تحت تاثیر دیگران قرار میگیرند. اگر شما الگوهای خوبی در کارتان داشته باشید، با کتابخوانی خود به خود به فردی تبدیل خواهید شد که استاندارهایتان تا حد زیادی به الگوهای زندگی تان نزدیک است.

۴- کتابخوانی؛ تفریحی ارزان با دنیایی از دانسته‌ها

برخلاف بسیاری از تفریحات پرهزینه، کتابخوانی ارزان و در دسترس است. با مطالعه، به دنیای داستان‌ها سفر کرده، قدرت تصویرسازی را تقویت می‌کنید و دانش جدید می‌آموزید. هر کتاب، از رمان تا کتاب‌های علمی و مذهبی، فرصتی برای یادگیری و تغییر زندگی است.

۵- چرا کتاب‌ها از فیلم‌ها بهترند؟

بسیاری از فیلم‌ها بر اساس کتاب‌ها ساخته شده‌اند، اما اغلب به خوبی نسخه‌ی مکتوبشان نیستند. دلیل اصلی این تفاوت، قدرت تخیل خواننده است؛ هنگام مطالعه، شما صحنه‌ها را در ذهن خود می‌سازید و به نوعی کارگردان داستان می‌شوید. درحالی‌که بهترین فیلمنامه‌ها و بازیگران هم نمی‌توانند احساسات و افکار شخصیت‌ها را مانند یک کتاب به تصویر بکشند. کتابخوانی نه‌تنها خلاقیت و قدرت تصویرسازی را تقویت می‌کند، بلکه شما را عمیق‌تر در داستان غرق می‌نماید.

۶- کتابخوانی شما را با تاریخ و سرگذشت دیگران آشنا می کند

بی‌شک بهترین روش برای آشنایی با تاریخ، فرهنگ، سیاست، طرز فکر و سرگذشت انسان‌های مختلف کتاب خوانی است. مزیت کتاب های تاریخ جهان یا تاریخ، اسطوره و ادیان این است که شما این مطالب را در قالب داستان و توسط شخصیت‌های گوناگون موجود در یک کتاب یاد می‌گیرید. این فضاسازی به شما کمک میکند که هرآنچه یاد گرفته اید را تا مدت‌ها به خاطر بسپارید و فراموش نکنید. از طرفی آشنایی با شخصیت های تاریخی هم می‌تواند به شما درس های زیادی بیاموزد. درس‌هایی که اگر چه مربوط به زمان‌های گذشته‌اند، اما می‌توانند حامل پیام‌ها و آموزه‌های مهمی برای شما باشند.

۷- کتاب بخوانید تا اجتماعی‌تر شوید

مطالعه دانش شما را گسترش داده و باعث می‌شود در گفتگوهای اجتماعی حرف‌های بیشتری برای گفتن داشته باشید. در دنیایی که شبکه‌های مجازی تعاملات را کاهش داده‌اند، کتابخوانی مهارت ارتباطی را تقویت می‌کند. مطالعه را به بخشی از برنامه روزانه خود تبدیل کنید!

۸- با مطالعه بیشتر عمر می‌کنید

شاید جالب به نظر برسد اما بر اساس تحقیقی که در دانشگاه ییل انجام شده، از بین ۳۶۳۵ نفر که بالای ۵۰ سال سن داشتند مشخص شد آن‌هایی که روزانه حدود ۳۰ دقیقه کتاب می‌خوانند، به صورت میانگین ۲۳ ماه بیشتر عمر می‌کنند! این نکته زمانی جالب‌تر می‌شود که بدانیم مطالعه کردن به طور کلی سال‌های پیری را برای ما آسانتر می‌کند. اگر باور ندارید و هنوز هم مطمئن نیستید که چرا باید کتاب بخوانیم پیشنهاد می‌کنیم نکات بعدی را با دقت بیشتری بخوانید.

۹-  با کتاب خواندن استرس خود را کاهش می‌دهید

در دنیای پرتنش امروز، مطالعه راهی مؤثر برای آرامش ذهن است. غرق شدن در یک کتاب باعث می‌شود ذهن از افکار استرس‌زا دور شود. فرقی ندارد چه ژانری را می‌پسندید، خواندن کتاب، به‌ویژه کتاب‌های روانشناسی، می‌تواند آرامش درونی شما را افزایش دهد.

۱۰-  مطالعه، راهی برای افزایش تمرکز

در دنیایی که اینترنت و فضای مجازی حواس را پرت می‌کنند، کتابخوانی روشی مؤثر برای تقویت تمرکز است. هنگام مطالعه، ذهن روی متن متمرکز شده و با جذابیت داستان، این تمرکز عمیق‌تر می‌شود.

اگر خیلی به تاثیر مطالعه بر تمرکز اعتقاد ندارید، می‌توانید این تمرین را امتحان کنید. هر روز قبل از رسیدن به محل کارتان و در طول مسیر بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه را مطالعه کنید. فرقی ندارد آنچه می‌خوانید چیست و یا حتی کتاب الکترونیکی، چاپی یا صوتی برای این کار انتخاب کرده‌اید. همین مطالعه کوتاه مدت می‌تواند تمرکز شما را در حین انجام کارهای روزانه به شکل چشمگیری افزایش دهد.

۱۱- کتاب خواندن و تقویت حافظه

انواع مختلف کتاب به شکل‌های مختلف می‌توانند موجب تقویت و بهبود عملکرد حافظه شما شوند. بیایید با کتاب‌های داستانی شروع کنیم. هنگامی که شما در حال مطالعه یک کتاب داستانی هستید، مدام سعی می‌کنید که اسم شخصیت‌ها، پیشینه آن‌ها، کارهایی که قبلا در طول داستان انجام دادند و خلاصه هر چیزی مربوط به آن را به خاطر داشته باشید. حتی اگر نخواهید بعد از اتمام کتاب آن‌ها درون حافظه‌تان بمانند، بازهم تا پایان داستان به این یادآوری احتیاج خواهید داشت.

اما کتاب‌های غیر داستانی چطور؟ آیا آن‌ها هم موجب تقویت حافظه ما می‌شوند؟ البته! نکته مهمی که در مورد کتاب‌های غیر داستانی وجود دارد، استفاده ما از سایر مهارت‌های مطالعه هنگام خواندن آن‌ها است. به بیان دیگر، وقتی که ما در حال مطالعه یک کتاب خودیاری یا روانشناسی هستیم، سعی می‌کنیم از انواع روش های خلاصه نویسی برای یادگیری و به خاطرسپاری نکات آن استفاده کنیم. در نتیجه بدون آنکه خودمان متوجه باشیم، حافظه خود را تقویت می‌کنیم.

از تمام این نکات که بگذریم، کتاب خواندن می‌تواند از بروز برخی از اختلالات حافظه مانند آلزایمر و زوال عقل هم جلوگیری کند.

اگر شما هم از الزایمر میترسید حتما این مقاله را دنبال کنید : چگونه از آلزایمر دور بمانیم ؟

۱۲- بهبود مهارت های نوشتاری و اجتماعی با مطالعه

اگر هنوز پاسخ قانع کننده‌ای برای سوال چرا باید کتاب بخوانیم پیدا نکرده‌اید، شاید این یکی قانعتان کند! کتاب‌ها دریای کلمات و عبارات جدید هستند. چیزهایی که ما در گفتار و نوشتار روزانه خود از آن‌ها بهره می‌بریم. به همین دلیل هم هرچه بیشتر کتاب بخوانیم، در صحبت کردن و نوشتن پیشرفت می‌کنیم. شاید در نگاه اول این موضوع خیلی مهم به نظر نیاید، اما اگر کمی فکر کنیم متوجه اهمیت کتابخوانی در روابط روزمره خواهیم شد.

۱۳- کتاب‌ها بهترین منبع برای یادگیری هستند

با وجود پیشرفت علم و تکنولوژی و افزایش تعداد دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی، کتاب‌ها هنوز هم محبوب‌ترین و بهترین ابزار آموزشی به حساب می‌آیند. این موضوع چند دلیل دارد. نخست اینکه کتاب‌ها ارزان‌اند. هزینه‌ای که شما برای خرید یک کتاب آموزشی باید بکنید به مراتب کمتر از دوره‌ها و برنامه‌های آموزشی است. به علاوه کتاب‌ها همیشگی هستند و شما همیشه می‌توانید به سراغ آن‌ها بروید و مطالب درونشان را دوباره و چند باره دوره کنید. البته تمام این‌ها به شرطی است که ما بدانیم چگونه کتاب بخوانیم.

۱۴- چرا باید برای افزایش خلاقیت کتاب بخوانیم؟

کتاب‌ها گنجینه‌ای از تجربیات و ایده‌ها هستند که می‌توانند خلاقیت ما را شکوفا کنند. طبق گفته جرج آر.آر. مارتین، کتابخوانی زندگی‌های زیادی را تجربه می‌کند و این دنیای خیالی به رشد ایده‌پردازی کمک می‌کند. مطالعه همچنین باعث فعال شدن هر دو نیمکره مغز می‌شود، به ویژه نیمکره راست که مسئول تصاویر و خلاقیت است. پس کتابخوانی به طور مستقیم به افزایش خلاقیت شما کمک خواهد کرد.

۱۵- بهبود افسردگی به کمک مطالعه کتاب

شاید الان دارید با خود می‌گویید چرا برای درمان افسردگی هم باید کتاب بخوانیم؟ خب، حق دارید، شاید این موضوع کمی برای شما عجیب باشد. اما به محض آنکه از تاثیر مطالعه بر افسردگی با خبر شوید، حتی اگر افسرده نباشید هم به سراغ کتاب خواندن می‌روید. انواع مختلف کتاب می‌توانند به درمان افسردگی شما کمک کنند. برای مثال کتاب‌های خودیاری انتخابی مناسب برای این کار هستند. بیشتر این کتاب‌ها حاوی نکات و آموزش‌هایی هستند که به ما در مقابله با این بیماری کمک می‌کنند.

علاوه بر آن احساسی که در هنگام مطالعه یک کتاب خوب به شما دست می‌دهد هم می‌تواند در بهبود بیماری افسردگی مفید باشد. خواندن یک قطعه شعر، یک فصل از رمان مورد علاقه‌تان یا هر انتخاب دیگری می‌تواند روح شما را جلا دهد. البته این به آن معنا نیست که برای درمان افسردگی تنها کافی است کتاب بخوانید. نه، ابدا. افسردگی بیماری جدی و مهمی است که حتما باید مراحل درمان آن را زیر نظر یک پزشک متخصص طی کنید. اما یادتان باشد، کتاب‌ها همیشه می‌توانند همسفر شما در درمان افسردگی باشند.

۱۶-مطالعه قبل از خواب؛ راهی برای خواب بهتر

ما یک‌سوم عمر خود را در خواب می‌گذرانیم، اما اغلب به کیفیت آن توجهی نداریم. نور آبی گوشی‌ها مانع خواب عمیق می‌شود، اما مطالعه قبل از خواب ذهن را آرام کرده و بدن را برای استراحت آماده می‌کند. حتی چشمان را خسته کرده و احساس خواب‌آلودگی را افزایش می‌دهد. فرقی ندارد چه می‌خوانید، مهم این است که مطالعه را جایگزین فضای مجازی کنید. اگر کتاب فیزیکی ندارید، کتاب‌های صوتی گزینه‌ای عالی هستند!

۱۷- با مطالعه، تفکر نقاد را تقویت کنید

تفکر نقاد یکی از مهم‌ترین مهارت‌های افراد موفق است و مطالعه منظم بهترین راه برای پرورش آن محسوب می‌شود. با خواندن کتاب‌های متنوع، یاد می‌گیرید هر موضوعی را از زوایای مختلف ببینید، تصمیمات آگاهانه بگیرید و کمتر تحت تأثیر اطلاعات نادرست قرار بگیرید.

نقش کتاب و کتابخوانی در اجتماع

یک جامعه فرهیخته ای است که افراد حاضر در آن به کتاب و کتابخوانی اهمیت دهند و آنرا جزو اولویت های خود قرار دهند. نیل گیمن، نویسنده مشهور انگلیسی، می گوید که آینده ما در گرو کتابخانه هایمان است. در ادامه به دلایل آن میپردازیم:

۱- موفقیت جمعی با گسترش فرهنگ کتابخوانی

مطالعات نشان می‌دهند که افراد کتابخوان موفق‌ترند، زیرا زمان را بهتر مدیریت می‌کنند. ترویج کتابخوانی در جامعه باعث افزایش آگاهی، کاهش تصمیمات هیجانی و افزایش آرامش اجتماعی می‌شود. جامعه‌ای که به مطالعه اهمیت دهد، زمینه رشد نخبگان و پیشرفت پایدار را فراهم می‌کند.

چرا و چگونه کتاب بخوانیم؟

انتخاب کتاب مناسب نقش مهمی در لذت بردن از مطالعه دارد. کتاب‌های داستانی به تقویت تفکر باز و تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کنند، در حالی که کتاب‌های غیرداستانی مهارت‌های کاربردی زندگی را آموزش می‌دهند. برای بهره‌مندی از فواید کتابخوانی، ترکیبی از این دو را مطالعه کنید. اگر تازه شروع می‌کنید، با کتاب‌هایی ساده مانند کیمیاگر یا کار عمیق آغاز کنید تا مطالعه برایتان جذاب و آسان شود.

سرانه مطالعه افتضاح، پاسخ دیگری به سوال چرا باید کتاب بخوانیم

سرانه مطالعه در ایران چیزی کمتر از ۱۷ دقیقه در روز است. این آمار البته شامل مطالعه کتاب‌های درسی هم می‌شود. شاید این عدد در نگاه اول خیلی هم کم به نظر نیاید، اما وقتی آن را با سرانه مطالعه در کشورهایی مانند هند، تایلند و چین مقایسه می‌کنیم، بیشتر متوجه وضعیت افتضاح مطالعه در کشور خود می‌شویم. برای مثال هندی‌ها در هفته بیش از ۱۰ ساعت کتاب می‌خوانند. این یعنی میزان مطالعه روزانه آن‌ها بیشتر از یک ساعت و نیم در روز است. چینی‌ها و تایلندی‌ها هم در هفته تقریبا ۸ تا ۹ ساعت مطالعه دارند.

اما به نظر شما دلیل مطالعه پایین ایرانیان چیست؟ پاسخ ساده است. عدم آشنایی با مهارت‌های مطالعه! متاسفانه در مدارس و دانشگاه‌ها هیچ کس به ما نحوه صحیح مطالعه کرده را آموزش نمی‌دهد. همین موضوع هم باعث شده کتاب خواندن به عملی خسته کننده برای ما تبدیل شود. پیشنهاد ما این است که با یادگیری مهارت‌های مطالعه، میزان مطالعه هفتگی خود را افزایش دهید.

بیشتر بخوانیم : راهکارهای موثر برای رشد نوجوانان از طریق کتاب‌خوانی

علاوه بر مطالبی که گفته شد، بد نیست بدانید کتاب خوانی مستقیما بر روی مغز و حافظه شما تاثیر می گذارد و آنها را تقویت خواهد کرد. پس دفعه بعدی که از خواستید از خودتان سوال کنید “چرا باید کتاب بخوانیم؟” یکبار دیگر این مقاله و یا در سایت بنفشه مطالب دیگر را در مورد کتابخوانی را مطالعه کنید تا جواب تمام چرا های موجود در ذهنتان را بگیرید.