این کتاب داستان مردی به نام آبلوموف است. او یک نجیب‌زاده از طبقه دوم اشراف است ولی زندگی‌اش با مالکان ثروتمند و اشراف روسیه بسیار متفاوت است. او زمین‌دار است اما نه ثروتش چندان کلان است و نه تحصیلاتش چندان بالا. آبلوموف نماینده طبقه متوسط زمان خودش است، یعنی از مردمان محترم روسیه پیش از شروع اصلاحات بزرگ الکساندر دوم. زندگی‌اش نیز زندگی یکی مالک متوسط شهرستانی است با خصوصیات عجیب و حیرت‌انگیز. 

آبلوموف مهمترین رمان گنچارف است مفهومی جدید به فرهنگ ادب جهانی افزوده است، ابلوموفیسم یا ابلوموفیسم واژه‌ای است که بعد از این رمان وارد جهان شد، این کلمه برای بیان ویژگی‌های روانی شخصیتی استفاده می‌شود که مبتلا به بی‌دردی درمان‌ناپذیر، بی‌ارادگی و ضعف اراده است. این کتاب داستان مردی است که دردش بی‌دری است، کسی که از شدت بی‌دغدغه بودن برای همه چیز غصه می‌خورد. این اثر جذاب یک شاهکار درخشان در ادبیات روان‌شناختی به حساب می‌آید. آبلوموف نتیجه تربیت طبقه متوسط است، جوانانی که با تن‌پروری رشد می‌کنند و همیشه دیگران کارهای آن‌ها را انجام می‌دهند. آبلوموف یک داستان انتقادی به سبک خاصی از زندگی در روسیه است. 

 ایوان تورگنیف می‌گوید: «تا زمانی که حتی یک روس زنده است، آبلوموف هم در یادها زنده است.»