شرلوک هولمز و سایه های سن پترزبورگ (ادبیات پلیسی27)

رمان «شرلوک هولمز و سایه‌های سن‌پترزبورگ»، به قلم دنیل دی. ویکتور، که در سال 2018 توسط انتشارات MX به چاپ رسید، آمیزشی استادانه از داستان پلیسی کلاسیک و کاوش روان‌شناختی است. این اثر، همچون «جنایت و مکافات» فئودور داستایوفسکی – که خود آن را روایتی حساب‌شده از روان جرم می‌دانست – به دو قتل هولناک با تبر در سن‌پترزبورگ می‌پردازد، اما مرزها را درنوردیده و به لندن شرقی می‌رسد، جایی که جفتی از اجساد با جمجمه‌های شکافته‌شده از تیغه تبر، معمای را برمی‌انگیزد.

برای اسکاتلند یارد، این‌ها پرونده‌های جنایی ساده‌اند؛ برای شرلوک هولمز، پازلی فریبنده و وسوسه‌انگیز؛ اما برای دکتر جان واتسون، اهل مطالعه، بازسازی بی‌رحمانه کشتاری است که داستایوفسکی در رمانش توصیف کرده بود. ویکتور با نثری غنی و وفادار به لحن کانن دویل، خواننده را به سفری پرتعلیق می‌برد: اگر واتسون راست بگوید، قاتل چرا این قتل‌های افسانه‌ای را به واقعیت بدل کرده؟ آیا «جنایت و مکافات» بر پایه جرم واقعی بنا شده؟ قاتلِ در جستجوی هولمز، پیوندی با راسکولنیکوف داستایوفسکی دارد؟ و آیا آن شخصیت خیالیِ زخم‌خورده، به شکلی ناشناخته، به حل معمای انگلیسی یاری می‌رساند؟ این پرسش‌های ژرف، پشت پرده‌ای از رویدادهای لایه‌لایه – عجایب روسی و انگلیسی – پنهان مانده‌اند و کنجکاوی را برمی‌انگیزند تا ببینیم آیا افشاگری نهایی، گره را می‌گشاید یا نه.

ویکتور، استاد بازآفرینی ادبی، هولمز را با استدلال تیزبینش و واتسون را با عمق انسانی‌اش به تصویر می‌کشد، در حالی که سایه‌های داستایوفسکی بر لندنِ مه‌آلود می‌افتد. مضامین رمان، از روان جرم و مرز خیال و واقعیت تا تأثیر ادبیات بر زندگی، در قالبی پلیسی تنیده شده‌اند. منتقدان این اثر را به دلیل ترکیب هوشمندانه دو جهان ادبی ستوده‌اند؛ در گودریدز، خوانندگان از «جشن فکری» و «صدای اصیل هولمز» سخن گفته‌اند، هرچند برخی به پیچیدگی فرامتنی‌اش اشاره کرده‌اند. «شرلوک هولمز و سایه‌های سن‌پترزبورگ» برای عاشقان جنایی‌های کلاسیک و کاوش‌های ادبی، تجربه‌ای مسحورکننده است؛ رمانی که مرزها را محو می‌کند و ذهن را به چالش می‌کشد.

«در مه غلیظ شرق لندن، هولمز به اجساد خیره شد و زمزمه کرد: 'واتسون، این نه قتل است و نه خیال؛ سایه‌ای از سن‌پترزبورگ بر بکر استریت افتاده.' باد سردی از رودخانه وزید و رازی روسی را با خود آورد.»