رمان خرمگس با نام اصلی The Gadfly شرایط و اوضاع جامعه ایتالیا را طی سال‌های 30 تا 40 قرن 19 میلادی روایت می‌کند. زمانی‌که ایتالیا تحت اشغال ارتش اتریش بود در مناطق اشغال شده، مردم مبارزاتی پراکنده را علیه نیروهای اشغالگر انجام می‌دادند، تا اینکه در سال 1831 «سازمان مخفی ایتالیای جوان» شکل گرفت. داستان خرمگس در همان سال‌ها روایت می‌شود. اما وینیچ به روایت داستانی صرفا سیاسی اکتفا نکرده است و کتاب تنها در مورد وقایع تاریخی نیست بلکه درون مایه‌ی اصلی کتاب فلسفی است و تقابل دیدگاه‌های مذهبی آرتور بورتون به عنوان قهرمان داستان  با آرمان و آرزویش، که همانا آزادی است را به نمایش می‌گذارد. نویسنده با هنرمندی تمام آرتور را به عنوان یکی از دوست داشتنی‌ترین مبارزان ادبیات داستانی جهان خلق می‌کند. آرتور که سرشار از عشق به دیگر انسان‌هاست در طی مبارزاتش متوجه می‌شود که تمام آموزه‌های کلیسا که از بچگی آموخته است در تقابل با آزادی و رهایی اوست و با پوچی فرمان‌های کلیسا مواجه می‌شود. پس از آن است که آرتور همانند خرمگس که اسب را وادار به حرکت می‌کند برای آزادسازی و پیشرفت جامعه خود تلاش می‌کند. در سراسر رمان وینیچ شخصیت‌های داستان را در بیان عقایدشان آزاد می‌گذارد و چند صدایی در روایت قصه به خوبی دیده می‌شود. همه شخصیت‌های داستان از آرتور، بولا، جما و مارتینی در تقابل با هم گفتگویی بزرگ را شکل می‌دهند و راوی سوم شخص صدای غالب رمان به هیچ وجه نیست. نکته دیگر جذاب درباره کتاب این است که سبک واقع گرایی (رئالیستی) در سراسر کتاب حفظ می‌شود. شخصیت‌ها در اثر حوادث به یکباره تغییرات فاحشی نمی‌کنند و تغییرات شخصیتی آن‌ها به مرور زمان اتفاق میفتد.