آقایان علیه آقایان

در دل جنگ‌های خونین صفوی و عثمانی، که مذهب شیعی ایران در برابر سنی‌مذهب عثمانی چون شمشیری دو لبه می‌درخشید، شاه عباس اول در سال‌های 1604-1605 دستور کوچ اجباری حدود 300 هزار ارمنی را از سرزمین‌های مرزی صادر کرد تا پایه‌های قدرت دشمن را سست سازد؛ اما از این کاروان عظیم، تنها نزدیک به 50 هزار تن از رود ارس گذشتند و در گوشه‌وکنار ایران پراکنده شدند. این مهاجرت تلخ، تنها آغاز رنجی بود که تا انقلاب مشروطه و دگرگونی‌های بنیادین فکری-فرهنگی جامعه، ارامنه ایران را در چنبره‌ای از آزار، تبعیض و نابرابری اسیر نگه داشت. بی‌سبب نبود که این قوم، با توانمندی‌های بی‌مانند خویش، نقشی برجسته و سرنوشت‌ساز در مشروطه ایفا کردند؛ آنان به عمق جان دریافته بودند که آزادی و عدالت، جز از مسیر انقلابی برای براندازی استبداد، تحجر و ارتجاع، به چنگ نمی‌آید. آلکساندر آقایان، یکی از همین فرزندان مهاجر، که در سوئیس درس خوانده بود، در توفان مشروطه در خط مقدم نبرد علیه استبداد ایستاد و پس از آن، خدمات خویش و خاندانش – از قانون‌گذاری و دادگستری نوین تا تأسیس بیمه و دفتر خدمات حقوقی – چون رودی زلال جاری ماند؛ دفتری که تا امروز نیز پابرجاست. او فرزندی به نام فلیکس آقایان پروراند که تا انقلاب 1357، سناتور، نماینده ارامنه در مجلس، رئیس فدراسیون اسکی و تاجری برجسته بود. جذبه ماجراهای این پدر و پسر چنان است که پژوهش و نگارش صفورا رهبری در کتاب «آقایان علیه آقایان»، روایتی خواندنی و تأمل‌برانگیز آفریده؛ روایتی از پدری میهن‌پرست با خاطرات شفاف از مشروطه و کودتای 28 مرداد، که در مجله «خواندنی‌ها»ی دهه‌های 1330 و 1340 بازتاب یافت، و پسری پیچیده در هاله‌ای از رازآلودگی، که حتی امروز، کمتر کسی جرئت بازگو کردن زندگی و سرنوشت او را دارد.

«در آن روزگار پرآشوب مشروطه، وقتی فریاد عدالت بر دیوارهای تهران می‌پیچید، آلکساندر با قلمی استوار نوشت: 'آزادی نه هدیه‌ای از آسمان است و نه رحمتی از زمین؛ آن شمشیری است که باید از غلاف استبداد بیرون کشید و بر گردن تحجر فرود آورد.'»

این محصول را با بهترین قیمت و کیفیت تضمین‌شده از فروشگاه بنفشه تهیه کنید و از خریدی مطمئن و مقرون‌به‌صرفه لذت ببرید!