محور اصلی این اثر هوشمندانه چندان نا آشنا نیست؛ تاثیر رشد جمعیت انسانی و «مصرف اسرافکارانه» برتنوع زیست شناختی سیاره ما چیزی شبیه فاجعه است. اما آنچه کتاب ویلسون را متمایز می سازد، شرح ظریف و برانگیزانندهد علت مهم بودن تنوع زیستی و تشخیص نحوه حفظ این توازن در طبیعت است. ویلسون به عنوان زیست شناس برجسته تکاملی، در این اثر نشان می دهد که رفاه انسان حتی در عصر اطلاعات تا چه حد بر مبنای طبیعتی دارای تنوع استوار است ؛ چون هرچه تعداد گونه های هر اکوسیستم بیشتر باشد، آن اکوسیستم پایدارتر و پربازده تر خواهد بود. او همچنین درباره نیاز به پذیرش مسئولیت ««پاسداشت»» محیط زیست نوشته است. از نظر ویلسون، برای این پاسداشت،نیازی به قوانین حقوقی سفت و سخت دولتی نیست بلکه کاملا برعکس، می توانیم با تکیه بر سازمان های غیردولتی، شرکت های خصوصی و استفاده هوشمندانه از نظام بازار آزاد به این مهم دست پگیدا کنیم. اگر هوشمندانه عمل کنیم، جهان همچنان باقی خواهد ماند، به قول مایکل فارادی، ««هیچ چیز آنقدر عجیب نیست که درست نباشد.»»