تاراس بولبا

«تاراس بولبا»، رمان تاریخی حماسی نیکولای گوگول، نویسنده برجسته روس، روایتی پرشور از زندگی کازاکان اوکراینی در قرن هفدهم است؛ داستانی که عشق به وطن و وفاداری به سنت‌ها را در دل نبردهای خونین می‌گنجاند. این اثر، با تمرکز بر تاراس بولبا، کازاک سالخورده و دلیر، و دو پسر جوانش – استاپ و آندری – که پس از تحصیل در آکادمی کی‌یف به خانه بازمی‌گردند، سفری است به دشت‌های وسیع استپ‌های اوکراین. پدر و پسران، به سوی اردوگاه کازاک‌ها در زاپوریژیا (جنوب اوکراین) رهسپار می‌شوند، جایی که به یاران خویش می‌پیوندند و درگیر جنگی سرنوشت‌ساز علیه لهستانی‌ها می‌گردند.

شخصیت تاراس، چونان ترکیبی از چهره‌های تاریخی واقعی، نمادی از شجاعت و وفاداری است؛ و برخلاف داستان‌های بعدی گوگول که غوطه‌ور در اغراق و گروتسک‌اند، شخصیت‌های این روایت، واقعی‌تر و ملموس‌تر به نظر می‌رسند. این اثر را می‌توان در بستر جنبش ناسیونالیسم رمانتیک ادبیات روسیه فهمید؛ حرکتی که بر پایه فرهنگ قومی و تاریخی اوکراین، آرمان‌های رمانتیک و حماسی را برمی‌انگیزد.

رمان در سال 1835 نخست به عنوان بخشی از مجموعه داستان‌های «میргورود» منتشر شد و بعدها، به سبب استقبال گسترده مخاطبان، به صورت مجلد مستقلی درآمد. نسخه اولیه با روایت بازنویسی‌شده در سال 1842، تفاوت‌های چشمگیری در سبک و تأکیدات دارد؛ جایی که گوگول، رنگ و بوی ناسیونالیسم روس را پررنگ‌تر کرده و هرگونه اشاره به استقلال اوکراین را کم‌رنگ ساخته است.

«در دشت‌های سبز اوکراین، جایی که باد استپ‌ها چونان نجوایی کهن زمزمه می‌کند، تاراس بولبا با پسران جوانش ایستاده بود، شمشیرها در دست و آتش وطن در سینه. "پسران من،" گفت او با صدایی چون رعد، "اینجا نه پایان، که آغاز حماسه‌ای است که خون ما را جاودانه خواهد کرد." و باد، پاسخ داد با رقص علف‌ها.»