حیات مجسم

«حیات مجسم»، اثری از مارگریت دوراس، نویسنده‌ی برجسته‌ی فرانسوی، کتابی است که در تعریف‌های متعارف ادبی نمی‌گنجد. به گفته‌ی خود دوراس، این اثر نه آغاز و پایان مشخصی دارد، نه در قالب یادداشت‌های روزانه است و نه به شیوه‌ی روزنامه‌نگاری نوشته شده است. همچنین از رویدادهای روزمره فاصله می‌گیرد. با این حال، دوراس آن را چیزی شبیه به رمان می‌داند، هرچند نه به معنای کلاسیک آن، و شاید بتوان آن را به مقاله‌هایی با نثری شفاف تشبیه کرد. امروزه می‌توان «حیات مجسم» را مجموعه‌ای از جستارهای ناداستانی دانست که با موضوعات متنوع، از تجربه‌های شخصی تا تأملات عمیق فلسفی و اجتماعی، خواننده را به سفری ذهنی و احساسی دعوت می‌کند.

ادبیات ناداستانی، برخلاف ادبیات داستانی که واقعیت را به نفع تخیل کنار می‌گذارد، با هدف روشنگری، انتقال تجربه، یا ارائه‌ی واقعیات از منظری مبتنی بر حقیقت نوشته می‌شود. این گونه‌ی ادبی می‌کوشد با زبانی که گاه به هنر و زیبایی‌شناسی نزدیک است، نگرش‌ها را تغییر دهد، آگاهی را گسترش دهد یا خواننده را به تأمل وادارد. «حیات مجسم» در این چارچوب، با نثر شاعرانه و تأمل‌برانگیز دوراس، به موضوعاتی چون عشق، فقدان، و ماهیت وجود می‌پردازد و در عین حال از قواعد ژانرهای متداول مانند زندگی‌نامه یا گزارش فراتر می‌رود. این اثر با فرم آزاد و سیال خود، نمونه‌ای برجسته از جستارهای ناداستانی است که خواننده را به تجربه‌ای عمیقاً شخصی و در عین حال جهان‌شمول دعوت می‌کند.

«جهان از شیشه‌های پنجره به من نگاه می‌کند، اما من نمی‌توانم پاسخش را بدهم. چیزی در این منظره هست که مرا به سکوت وا‌می‌دارد، گویی کلمات کافی نیستند. یک سایه، یک حرکت، یک لحظه‌ی گذرا که نمی‌توانم نگهش دارم. زندگی همین است، نه؟ چیزی که می‌بینی، حس می‌کنی، اما نمی‌توانی به تمامی درکش کنی. نوشتن، شاید، تلاشی است برای گرفتن آن لحظه‌ها، حتی اگر ناقص باشد.»