"سعدی" به قلم "ضیاء موحد"، همانقدر که عنوان آن موجز و گویاست، به شیخ اجل "سعدی شیرازی" اختصاص دارد و به دور از هر گونه گزافه گویی، او را به مخاطب می شناساند.
استاد "ضیاء موحد"، در کسوت یک استاد فلسفه و منطق و همچنین شاعر، ابعادی از حیات "سعدی" را مورد بررسی قرار می دهد که تمام ویژگی های شاخص حیات، شخصیت و آثار "سعدی" را معرفی می نماید. کتاب با پرداختن به تولد و وفات شیخ مشرف الدین سعدی شیرازی آغاز شده و سپس زمانه و عصر او و همچنین بازگشت وی به شیراز را بررسی می کند. "ضیاء موحد"، عملکرد "سعدی" را به عنوان شاعری ناصح زیر ذره بین می برد و ادبیات پندآموز وی را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. او همچنین از جنبه های عاشقانه ی آثار سعدی نیز غافل نشده و علاوه بر بررسی غزل های عاشقانه، به غزلیات عارفانه، پندآموز و تلفیق ادبیات پندآموز وی با شعر غنایی پرداخته است.
"ضیاء موحد" در بخشی تحت عنوان تاملاتی در سبک آثار "سعدی"، موضوعاتی نظیر واژگان "سعدی"، زبان محاوره و تناظر ترتیب نحوی و معنایی را در آثار او بررسی می کند. وی همچنین به طور ویژه به گلستان و وزن نثر آن اشاره می کند و ساختار زبان عربی در قلم "سعدی" را مورد توجه قرار می دهد. شعر تصویری و شعر گفتاری از دیگر بخش های کتاب "سعدی" به قلم "ضیاء موحد" است و ایجاز و حذف، قطعه سرایی و زبان و شخصیت نیز در آثار "سعدی" بررسی شده است. در پایان کتاب بخشی تحت عنوان مطالعه ی بیشتر قرار گرفته که امکان کند و کاو بیشتر را برای خوانندگان فراهم می کند.