مرگ شادمانه

رمان *مرگ شادمانه* (یا *مرگ خوش*، با عنوان اصلی *La Mort heureuse*)، نوشته آلبر کامو، که بین سال‌های 1936 تا 1938 نگاشته شد و پس از مرگ نویسنده در سال 1971 منتشر گردید، اثری است که در جوانی او، در سن بیست‌وپنج یا بیست‌وشش‌سالگی، خلق شد و به‌عنوان یکی از اولین تلاش‌هایش در نویسندگی شناخته می‌شود. هرچند کامو این رمان را خام می‌پنداشت و در زمان حیاتش به انتشار آن اقدام نکرد، منتقدان بعدی آن را اثری پخته، عمیق و پیش‌زمینه‌ای برای رمان *بیگانه* دانستند. شباهت‌هایی چون نام شخصیت اصلی، «مرسو» در این کتاب و «مورسو» در *بیگانه*، و مکان‌هایی مانند مهمانخانه «سلست» در هر دو اثر، این ارتباط را تقویت می‌کند. با این حال، تفاوت کلیدی در این است که مورسو در *بیگانه* هدفی نامشخص دارد، در حالی که پاتریس مرسو در *مرگ شادمانه* آگاهانه در جست‌وجوی خوشبختی است.

داستان حول پاتریس مرسو، کارمند جوان و فقیری می‌گردد که در یک روز سرد زمستانی به ویلای زاگرو، مردی ثروتمند و افلیج، می‌رود و با رضایت او، زاگرو را با شلیک گلوله می‌کشد، صحنه را به‌گونه‌ای می‌آراید که خودکشی به نظر برسد و اموالش را تصاحب می‌کند. مرسو، بدون عذاب وجدان، به ایتالیا سفر می‌کند تا به زعم خود، زندگی‌ای خوشبخت و کامیاب داشته باشد و «مرگی شادمانه» را تجربه کند. داستان با فلاش‌بک‌هایی به گذشته، فلسفه زندگی زاگرو و رابطه‌اش با مرسو را کاوش می‌کند، فلسفه‌ای که مرسو را، که از فقر و رنج به ستوه آمده، به سوی عصیان برای رسیدن به خوشبختی سوق می‌دهد. برای مرسو، خوشبختی در پایانی خوش، چه در زندگی‌ای کوتاه یا بلند، نهفته است. او به هیچ‌کس و هیچ‌جا وابسته نمی‌ماند؛ افراد و مکان‌ها در زندگی‌اش چون چشم‌اندازهایی زودگذر از پنجره قطارند، و هدف او نه این مناظر، بلکه مقصد نهایی سفر – مرگی شادمانه – است.

این رمان، که با ترجمه‌ای روان به فارسی منتشر شده، با تأثیرپذیری از فلسفه نیچه، کاوشی است در اراده معطوف به خوشبختی، عصیان علیه فقر و معنای زندگی، که خواننده را به تأمل در انتخاب‌ها و پایان‌های زندگی دعوت می‌کند.

«مرسو به دریای ایتالیا خیره شد، جایی که موج‌ها با خورشید می‌رقصیدند. زاگرو گفته بود: 'خوشبختی را باید گرفت، حتی اگر به قیمت مرگ باشد.' و او، با قلب سبک، به سوی آن مرگ شادمانه گام برداشت.»